رنگ ها تاثیر عجیبی در زندگی ما دارند. تا حدی که این روزها معماران و روانشناسان هم روی انتخاب رنگ برای محیط زندگی و محل کار تحقیقات گسترده ای انجام داده اند. علیرضا دهقانیان مدیر سایت ریمونت کاران گرجستان سال گذشته طی گفت و گو با یک معمار و روانشناس در این زمینه مطلبی تهییه و چکیده اش را در روزنامه همشهری منتشر کرده که خواندنش خالی از لطف نیست. حتی درباره رنگ اسم شما و ترشی و شیرینی رنگ ها هم مطالبی منتشر شده است.
یک لحظه دنیای بدون رنگ را تصور کنید! اصلا شدنی است؟ بدون رنگ وجود هیچ شیئی حتی قابل‌تصور هم نیست. اما همین رنگ‌ها به شکل عجیبی روی کیفیت زندگی ما تأثیر می‌گذارند. یک رنگ می‌تواند ما را عصبی کند و یک رنگ دیگر می‌تواند حس آرامش به ما بدهد یا حتی حس قدرت و خشم! حالا رنگ‌ها آنقدر مهم شده‌اند که به حوزه درمان بیماری‌های جسمی و روحی راه پیدا کرده‌اند. اینکه نتایج تحقیقات درباره روانشناسی رنگ چقدر قابل اسناد است و آیا تا یک دهه دیگر این نتایج به قوت خود باقی می‌ماند یا نه مشخص نیست اما متنی که پیش رویتان قرار دارد چکیده‌ای از دانش امروز درباره تأثیر رنگ‌ها در زندگی است.
زرد
نیروی رنگ زرد به فرد امیدواری به زندگی و نیروی زیستن می‌بخشد و خوش‌بینی و اعتماد به نفس را افزایش می‌دهد. زرد‌لیمویی قدرت بخشندگی و رفع کدورت را بیشتر تقویت می‌کند. می‌گویند که در معالجه اگزما، روماتیسم و رفع یبوست، ضعف کیسه صفرا، سوءهاضمه، بیماری‌های گوارشی و سردردهای شدید می‌توان از این رنگ بهره گرفت؛ البته به شرط استفاده به اندازه کافی!
برای آشپزخانه مناسب است، خصوصا درصورت نبود نور کافی. به‌کار بردن درجات تند و پر رنگ زرد را در اتاق‌های مطالعه توصیه نمی‌کنند. این رنگ در دراز مدت می‌تواند تأثیرات نابهنجاری بر ذهن بگذارد و باعث بروز آشفتگی شود. رنگ غلیظ زرد برای اتاق خواب، نشیمن و هر مکان استراحتی مناسب نیست. از این رنگ در کنار رنگ‌های مکمل مانند بنفش استفاده کنید تا تأثیر آشفته‌کننده آن بر ذهن خنثی شود. طیف های کمرنگ‌تر زرد محیط آرامش‌بخش‌تری ایجاد می‌کنند.
سبز
ایجاد آرامش و راحتی می‌کند و حتی قدرت می‌دهد. این رنگ به اعتقاد درمانگران شیوه رنگ‌درمانی خواص ویژه‌ای برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده عضلانی و خاصیت تسکین‌دهنده و آرامش‌بخش دارد. این رنگ همچون رنگ آبی به کنترل فشارخون در بدن کمک کرده و اختلالات خواب و خستگی‌های مزمن را برطرف می‌کند. این رنگ مهربانی، مودت و دوستی را در انسان‌ها افزایش می‌دهد اما معتقدند که از رنگ سبز هرگز نباید برای درمان سرطان‌ها یا بیماری‌های غده‌ای استفاده کرد چون باعث رشد سریع تومورهای سرطانی می‌شود.
برای اتاق‌های بیماران در بیمارستان یا اتاق‌های عمل رنگ مفیدی است. در بسیاری از آمفی‌تئاترها، اتاق‌های سبز رنگی وجود دارد که بازیگران می‌توانند قبل و بعد از اجراهای خود داخل آن استراحت کنند. درجات روشن تا متوسط آن را مانند زیتونی در آشپزخانه‌ای که دارای منبع نوردهی ضعیف یا غیرطبیعی است می‌توان استفاده کرد. افرادی که پیشبرد اهدافشان را دشوار می‌یابند باید از به‌کار بردن این رنگ در محیط پیرامونشان پرهیز کنند.
خاکستری
گفته شده کسانی که به این رنگ علاقه دارند اغلب در زندگی احساس رضایت می‌کنند. این رنگ خنثی نه اضطراب‌آور است و نه آرام‌بخش. علاقه‌مندان به این رنگ در فعالیت‌های روزمره زندگی و امور مشارکتی فعالیت زیادی ندارند. گوشه‌گیری، عدم‌فعالیت و بی‌تفاوتـی را به طرفداران این رنگ منتسب کرده‌اند.
استفاده از رنگ خاکستری برای ایجاد سایه روشن در یک مکان می‌تواند جذابیت آن را بیشتر کند.
آبی
رنگ آبی را آرامش‌بخش‌ترین رنگ در طبیعت معرفی کرده‌اند و بیانگر دانش، قدرت، یکپارچگی و اهمیت است. استفاده از آن به درمان بی‌خوابی کمک می‌کند. رنگ‌درمانگران معتقدند این رنگ برای افرادی که خیلی سریع دچار هیجانات عصبی و استرس می‌شوند بسیار مفید است. حتی تابش این رنگ را برای طاسی، آب مروارید، دندان درد، صرع، پارکینسون و بیماری‌های کلیوی مفید می‌دانند.
هر جا که به استراحت، آسودگی و فراغت از دغدغه نیاز است استفاده از این رنگ را توصیه می‌کنند. برای اتاق‌های ویژه درمان، اتاق خواب، حمام و دفاتر کار رنگ مناسبی است. آبی و فیروزه‌ای برای محیط‌هایی که قرار است تحرک داشته باشید مانند باشگاه ورزشی رنگ مناسبی نیست. وجود چنین رنگی در مکان‌های تفریحی و غذاخوری هم توصیه نمی‌شود.
نارنجی
سمبل انرژی است. این رنگ را رنگ ضدخستگی می‌دانند و معتقدان به رنگ‌درمانی آن را برای افرادی که دچار افسردگی هستند و بیماری‌های کلیوی و سنگ صفرا، آسم، برونشیت، پرکاری تیروئید و کمبود ترشح شیر پس از وضع حمل هم تجویز می‌کنند.
احساسات اجتماعی‌شدن را در فرد تقویت کرده و باعث افزایش فعالیت‌های ذهنی و همچنین اشتها می‌شود. برای جلب توجه افراد در تبلیغات و بسته‌بندی‌ها، می‌توان از این رنگ استفاده کرد.
باعث بالا رفتن روحیه می‌شود و فضای گرم و آرامش‌بخشی را فراهم می‌کند. درجات تیره آن برای فضاهایی همچون اتاق‌های بازی، نشیمن، غذاخوری، تفریحات مختلف و راهروها مناسب است. اصولا طراحان دکوراسیون این رنگ را برای مکان‌هایی که کاربری‌شان لذت‌بردن از اوقات فراغت است استفاده می‌کنند. این رنگ برای اتاق خواب و مطالعه و دفاتر کار مناسب نیست.
سیاه
در همه فرهنگ‌ها نشانه غم و عزا نیست! این رنگ که درباره‌اش شعرهایی هم خوانده‌اند نماد قدرت، لطافت و ظرافت، تشریفات، رسمی بودن، اعتبار و سلطه‌جویی است. طبق نظر برخی روانشناسان، دوستداران رنگ سیاه به شخصیت اطرافیان احترام می‌گذارند و معمولا خود را به دیگران تحمیل نمی‌کنند. کمال‌طلبی را هم از خصوصیات این افراد می‌دانند و شاید همین باعث می‌شود که گاهی از شرایط زندگی راضی نباشند.
جذب نور یکی از ویژگی‌های طبیعی رنگ مشکی است و به‌همین دلیل باعث می‌شود محیط کوچک‌تر به‌نظر برسد. مشکی دارای انرژی غلیظ و سنگینی است؛ فقط در موارد محدودی از آن استفاده کنید. رنگ‌آمیزی سقف با این رنگ اصلا توصیه نمی‌شود و استفاده بیش از حد از این رنگ، محیطی منفی به‌وجود می‌آورد.
قرمز
آنقدر تهییج‌کننده است که نماد انرژی لقب گرفته و شرکت‌ها و مؤسسات زیادی برای ترغیب مشتریان خود به تصمیم‌گیری‌های سریع، از این رنگ استفاده می‌کنند. رنگ قرمز در تبلیغات بیشتر هم دیده می‌شود. قرمز کم‌رنگ به‌معنای عشق، اشتیاق و حساسیت است و تیره آن منتقل‌کننده مفهوم قدرت، تصمیم جدی، خشم، دلاوری، اشتیاق و حتی غضب. معتقدان به رنگ‌درمانی بر این باورند که با نور قرمز می‌توان کم‌خونی و کمبود آهن و پایین‌بودن فشارخون را درمان کرد و حتی باعث افزایش تولید و ساخت هموگلوبین خون شد. البته تأکید دارند که افراد عصبی و آنها که فشارخون بالایی دارند، نباید از این رنگ زیاد استفاده کنند. اگر مقدار رنگ قرمز،در اطراف‌تان بیش از حد باشد منجر به ناملایمات احساسی و افسردگی می‌شود.
این رنگ مناسب اتاق‌هایی است که در آن فعالیت جسمانی زیادی صورت می‌گیرد. می‌توان از این رنگ در آشپزخانه، اتاق‌های مخصوص بازی و اتاق‌های غذاخوری استفاده کرد. این رنگ برای اتاق‌هایی که لازم است به دور از هیجان باشند مانند اتاق مطالعه یا مطب اصلا مناسب نیست.
قهوه‌ای
می‌گویند آنها که رنگ قهوه‌ای را دوست دارند اهل خانه و خانواده هستند. این رنگ فرد را از بسیاری جهات و مخصوصا از حیث ذهنی و احساسی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و به‌واسطه داشتن انرژی خاص خود، باعث می‌شود که انسان به سرعت تحت‌تأثیر آن قرار گرفته و اجتماعی شود. گفته شده که عزم انسان را در انجام کارها تقویت می‌کند. قهوه‌ای روشن نشان‌دهنده صداقت است. قهوه‌ای همچنین می‌تواند غم‌انگیز و یأس‌آور باشد.
منعکس‌کننده امنیت، اتکا و اعتمادبه‌نفس است. اما بهتر است از درجات مختلف قهوه‌ای سیر فقط برای رنگ‌کردن بخش‌های کوچکی از منزل استفاده کرد. چرا که بیش از آن می‌تواند فضای سنگینی در محیط ایجاد کند و حتی باعث بروز افسردگی شود.
بنفش
بنفش را رنگ روحانیت، وقار و عزت می‌دانند و به رنگ شاعرانه و رمانتیک هم معروف است. در رنگ‌درمانی برای درمان اختلالات روانی مثل شیزوفرنی و جنون ادواری از این رنگ استفاده می‌شود. به اعتقاد درمانگران شیوه رنگ‌درمانی، برای کاهش وزن می‌توان دیوارها یا بخشی از آشپزخانه را بنفش کرد تا اشتها کنترل شود.
استفاده از نوع ملایم آن مانند یاسی، برای اتاق‌های درمان و مطالعه مناسب است. بنفش کم‌رنگ را برای محل‌هایی مانند اتاق‌های انتظار بیمارستان‌ها و بخش‌های مختص به مراقبت‌های ویژه پس از عمل جراحی توصیه می‌کنند تا بیمار هوش و حواس خود را باز‌یابد. ترکیب بنفش یا رنگ‌مایه‌های غلیظ‌تر در مکان‌هایی که بیماران مبتلا به اختلالات روانی و معتادان حضور دارند اصلا توصیه نمی‌شود.
سفید
رنگ‌ها در فرهنگ‌های مختلف می‌توانند معانی متفاوتی داشته باشند اما به‌طور کلی، سفید را نماد شروع موفق، سادگی، امنیت، ایمان، خونسردی و تمیزی می‌دانند. گفته می‌شود که رنگ سفید می‌تواند نبوغ و توانایی‌های فرد را افزایش دهد. کسانی که به رنگ‌درمانی اعتقاد دارند تأکید می‌کنند که بهتر است درمان را با این رنگ آغاز کرد و در پایان هم با این رنگ به آخر رساند.
اتاق‌های کار سفید رنگ، بهره‌وری کاری را کم می‌کنند. به‌کارگیری رنگ سفید در فضا به‌خصوص برای پوشش‌های اصلی، آن مکان را روشن وبزرگ‌تر جلوه می‌دهد. بنابراین برای فضاهای کوچک و کم نور انتخاب ایده‌آلی است. سفید خالص هنگامی که با نور طبیعی نورپردازی می‌شود، یک رنگ گرم را ایجاد می‌کند ولی زیر نورهای مصنوعی به‌نظر سرد می‌رسد. این رنگ باعث بزرگ‌تر جلوه دادن فضا می‌شود اما اگر تمام محیط پیرامون سفید باشد ممکن است فضایی سرد و خشن به‌نظر برسد.
صورتی
معرف دوستی و رنگی زنانه به‌شمار می‌رود. بسیاری از مردم عقیده دارند که رنگ صورتی، آرامش‌بخش است اما اختلاف نظرهایی وجود دارد. با وجود اینکه مطالعات انجام شده در سال 1979 نشان داد که زندانیان سیاتل که رنگ سلول‌های‌شان صورتی روشن بود رفتار پرخاشگرانه کمتری داشته‌اند، اما چند سال بعد، مطالعه مشابهی چنین نتیجه‌ای را نشان نداد. آنها که به این رنگ علاقه دارند، بسیار صبور هستند و معمولا شکست‌ها، خشونت‌ها و دشواری‌های زندگی را تحمل می‌کنند و دوست دارند یک زندگی احساسی و عاطفی داشته باشند.
برای اتاق کودک مناسب است. به‌خصوص برای اتاق دختران چون جزو رنگ‌های سرد و زنانه است. البته بهتر است تمام فضای اتاق صورتی نشود و از رنگ‌های گرم هم استفاده کنید.
رنگ اسم شما
رنگ‌ها آنقدر جالب شده‌اند که برخی‌ها ادعا می‌کنند هر اسمی رنگ خاص خود را دارد و این رنگ‌ها می‌توانند سرنوشت فرد را تغییر دهند. حالا این ادعا چه پایه و اساسی دارد معلوم نیست اما به همین بهانه کسب و کاری برای خودشان راه‌اندازی کرده‌اند! روش کار به این شکل است که براساس عدد و ارقامی می‌نشینند و رنگ اسم شما را محاسبه و بعد هم برای مشتری خود، اسمی انتخاب می‌کنند که رنگش باعث خوشبختی یا ثروت و قدرت شود؛ یعنی مثلا اگر آقا یا خانمی رنگ اسم‌شان صورتی باشد و آن را تغییر دهند یهویی بدن ضعیف و یک آدم سطحی می‌شوند؟!
ترش و شیرین
نکته جالب دیگری هم درباره رنگ‌ها مطرح شده که شاید تا حالا کمتر به آن توجه کرده باشید؛ اینکه رنگ‌ها مزه‌های مختلفی دارند! البته نه به این معنا که خود رنگ، مزه و طعم داشته باشد بلکه این موضوع از تداعی ارتباطی بین دیدن و حس چشایی آدمی طی قرون متمادی ایجاد شده است. نارنجی و قرمز، طعم تندی را تداعی می‌کند؛ زرد، سبز و سبز مایل به زرد، ترشی را. شیرینی رنگش زرد مایل به نارنجی است که به‌تدریج قرمز می‌شود.
تلخی، آبی پررنگ، سبز زیتونی، قهوه‌ای، قهوه‌ای سوخته و بنفش و شوری هم سبز روشن، آبی آسمانی و خاکستری است.
رنگ و اعصاب
رنگ‌ها و تعابیر روانی رنگ‌ها آنقدر اهمیت دارد که خصوصیات افراد جامعه را از روی رنگ‌هایی که در آن جامعه استفاده شده تا حد زیادی می‌توان تشخیص داد. فضاهای تیره و ناهمگون، افراد را دچار افسردگی و فشارهای روانی ناخواسته می‌کند. به همین دلیل عقیده معماران بر این است که باید نقشه رنگی هر منطقه شهری تهیه شود. جالب است بدانید که سال 1990 در نروژ گروهی از متخصصان مختلف گرد هم آمدند تا نقشه رنگی شهر اسلو را تهیه کنند. البته سال 1929 هم قوانینی برای استفاده از رنگ در شهر وضع شده بود و پس از آن اسلو به یکی از رنگین‌ترین پایتخت‌های اروپای شمالی تبدیل شد.
